Sabtu, 18 Jun 2011

..........Bab.MENDAPO DEPATI TUJUH ........KERINCI.


. MENDAPO DIPATI TUJUH

92. Tanduk bertulisan rencong.

Yang masih dapat saya baca, sedikit saja, yaitu:

ya mat baga

yah ra manyampak

nawa dadak tapinya

bahutang tuwak

masada

93. Buluh dua ruas bertulisan rencong

ruas no. 1:

(1) hihi hini surat satangan hurang kasiyan nama ja

(2) haku duduk manahurat gulung sarawih hini hari kati

(3) ka huwar hatu lurur manarat sambay mahirindur

(4) rindur manyarat sambi batilang tutur tabana surat

(5) baja kasiyan duduk maritung tuna diri hah sa’ih

(6) sandir kau hiya tubuh hapa halah malu calaka badan ba’i

(7) k halah hilang ka’u hiya tubuh ka’u manggarat hanak hagu

(8) lagi baramas hih sa’ih sandar haduh hiduh tuwan

(9) piya pula hati haku mabuk hidak manuk mabuh karana

(10) hatu rusuh pana kusut tasadar kapadi(pi)dasiyan tu

(11) buh harat kapada kanti sama muda baji pula harat kapada

(12) hanak hurang hagang hidak (sudi) puuh lambay hurang hiya burung

(13) pangila hati haku ma’idi sambut dingan hijung dayari hih sa’i

(14) hapa hakan tali pinu bulat tali ka’u sariyar muda

(15) hapa nyanyi ka’u hiya surat nyanyi ‘u kasiyan juga tabang.

(16) sarik tabu halah mumpa hambik saruwih buluh mipih tabari

(17) k tabarita janggan hayir dingga jangan mirir dua si

ruas no. 2:

(1) lira ka’u nyanyi mandi hiya sakali ini mandi

(2) r manyambut tukang banang hih mati niyan sakali

(3) hini samati marabut kundang hurang sanggut hilang bara

(4) ni mati hamak tagulit bangkay di padang ha

(5) mak taga’ung tandas di lawang hamak baranang dalan

(6) darah hamak batiti datas bangkay jari kana

(7) n panjambut dayung jari kiri pamangku kundang manja

(8) di rakay(?) jadi juga hadi baranggan hapa daya sudah

(9) halah huntung bada haku hah hini pasan sarata nyanyi haku

(10) di ka’u hiya hadik sagadi dara sari hantah hadik

(11) hantah panakan haku hidak mangaray tutung da

(12) ngan pantun sarata nyanyi salila bagulay pada(?)

(13) makan karaji duwa layang hurang gila namanya haku hu

(14) rang haji haku sangka sayang hurang bangis haku sangka kasih

(15) kasih haku sangka lumbut hati duwa saliri ka’u nyanyi hana

(16) k hangka batali kawat kawat batali jambur suta dimasu

(17) ka pakirun jawat hidak hitu hulak/ hakan pula

(18) hih sudah suda surat satangan bujang caliyat hih sa’ih

94. Buluh dua ruas bertulisan rencong

Ruas No. 1:

(1) tarabangun halah ka’u hiya hati dingan ta

(2) rang hih bapa sabap karan hitu haku handak

(3) mamilang tutur papatah surat icun jawa pa

(4) ranggi hih hapasabap karana hitu hih mandang

(5) mandang tarabangur ka’u hiya hati dingan tarang

(6) hih hapa sabap karana hitu haku manyurat hari

(7) halah patang bangkit halah riyang rindu hati

(8) hih danga ngar r nyanyi haku di ka’u hiya burung

(9) harak harak batabung cakur tara

(10) palimbang dingan jawa gumi harak du

(11) hiya hacur kasih haku timbang

(12) dinga nyawa hitu kata haku di ka’u

(13) duwa saliring hih ka’u nyanyi baruma

(14) di liring bukit habis padi dima

(15) kan hanggang hih kami satana burung

(16) pipit hilir mudik dihalar hu

(17) rang badan haku kasiyan niyan hini

Ruas No. 2:

(1) hi saluwang jangan diparut ka

(2) na hunak sabujang jawa hih kami

(3) linjang jangan diturut kamu tuna

(4) k jangan taba’a hih tipak di badan

(5) hurang bagalar malin masarah

(6) hanya sapuluh kali hilang hurang sa

(7) puluh kali mati hurang sapuluh ka

(8) li ha’it hurang sabalas sekali ma

(9) lu badan haku tuna hini hih ka

(10) lu ka’ucamih hurang ntuwa tampa hida

(11) kami man ba’a jadi numpang husa

(12) k sabantar kiyan hadik saga

(13) dis hanatu hah mari halah hama

(14) n mari samangat ka’u hiya burung

(15) pangila hari haku hini kata ha

(16) ku sapatah di dalam surat hini hih

(17) kalu hurang mambaca ka’u surat tuwan ka’u balung panday menyabut ka’u

95. Kertas bergulung bertulisan rencong

Belum sempat digambar semuanya. Bunyi tulisan yang nampak pada gambarnya (gambar No. 83):

ntang kawan banyak

ka’u tubuh……………………..

ha................. kasiyan h

is sa’is pana

s…………………………..ba

bunyi panas

patang gadang babung

i hidik sala

pis kunin

turunlah mand

i garang…………………..

rang tapasalih dala

m duniya hurang

surang lagi batuwa

h ganti halah data

s duniya……………………

hadik sali

n basu hurang panyu

dah kira kira

hurang basucuk (?)

panana haku his

sa’is sandi

r hiya halah

samang babunyi di

datas gunung hi

tu talalu ditalu

saja sampai hi

lang niyan tu

buh hurang tasunga

sunga surang dir

i ka’u badan ba

…………………tabu

wang juga puwas ma

ngandir hati

hu………………mana hurang ka

sih sana………………i………………ta

ma…………….na……………ikana

si hurang masak

……………….ndang diba

ri hurang nasi

dingin sisa

sisa hurang makan

………..gila ka

Bunyi salinan Guru Abdulhamid begini tidak sesuai dengan gambar):

(1) ……….ha……….ngira (56) nih tingan

(2) ………h hu……….bintang sa (57) hayaku sanang hibu

(3) …….luh(?) disapa………. (58) bapa hamak

(4) pahangi lah la (59) ………nasi hari

(5) h disi……………….. (60) hamak tanalang s

(6) ………………………lah (61) irih pinang ha

(7) ……..dica…….k hu (62) rang……..si…w

(8) paganing disana (63) sudah ja’uh hu

(9) ha………la……….hi (64) ra mangakuntang ta……..

(10) baba………haku ju (65) ……nta lang sa……….

(11) ……….hu………..dalang ha (66) la tuwa mawa sana

(12) ………….hini……………. (67) sagalu hibu ba

(13) ………….saliri (68) …………sudah

(14) ………i…………. (69) ………uh paga ha

(15) ……….ih……t……..yana (70) hati tasadar

(16) satana hini (71) hasa ka’u itu

(17) gap kajawa hada (72) hadik sagadi

(18) hini di………… (73) (s)….sihu mari

(19) puwa…………..takaru (74) ……haman ka’u

(20) n yang sadi hi (75) piya ba’ik satu

(21) ………kanti badan (76) ngih ta….wa hi

(22) datungan nyaka (77) nga pula….ibu(ng)

(23) …………nti…..ha…..t (78) hawak manga hala

(24) …..la…n h (79) h ka…..rubut

(25) is tang lis pamp (80) hi…..kan banga ka

(26) i………r huntung (81) ritang dipangan

(27) ha…….tagalang ha (82) banyak…k

(28) lu surang saja ka (83) …halah ka’u

(29) ‘u tu(b)u(h) gilang (84) hih n(?) hidut

(30) ….i ta…..ta’a….. (85) hihi….guna

(31) nang ….dak (86) hahut manga

(32) ta………ha…..i hasa (87) para… gila ka

(33) ……sanang tatambah pu (88) (u) badan hurang

(34) ……nas…..k (89) bajidi……ka

(35) iyan matik pana (90) sih hurang bangi

(37) na kusut ba’a (91) s disangka sayang

(38) ………….ka’u (92) …………..ka…ba’a

(39) disa……hitu bu? (93) y hawak ………ya

(40) mpa……tubuh ca (94) t hih hadik

(41) ……kaba’a…ma (95) t hih hadik

(42) ……….hajung kala (96) sasangat ka’u

(43) ‘ut ba’ik (97) ka’u haku sa………..

(44) manumpang hangi(n) (98) ……….m sa

(45) la(lu) talu…(ma)nu (99) rat……tubuh

(46) mpang burung tarabang (100) hi hitula ja

(47) ba’ik manumpang (101) ….ta basaga hi

(48) ……mbakana…ih ngs (102) …….tuwa batang saba

(49) i…….hamak ja (103) talabuh..ri

(50) u’ tabuh haku (104) mbu……tika talah

(51) …ni hampa….. (105) harih…..nap ga

(52) hilang sa…ya na (106) bulu ………la……..ka

(53) hasak puwas da (107) n.k? halang mala

(54) ......nila hapa (108) ngsang….panangi

(55) ………….ba (109) s manyaru ka’u

(110) ka……disarat

(112) (111) iya…….tahi

(112) ni…….litag

(113) ha……surat ga

(114) ba’u…..jawat

(115) hidak hu……tubu

(116) wa hakan

(117) juga

(118) hah sada

(123) turu (119) …takura

(124) isa (120) t sabu

(121) ….ja

(122) git

96. Sehelai kertas bertulisan rencong. (lihat gambar No. 83)

Hurufnya pada gambar itu kurang terang.

97. Tanduk bertulisan rencong:

Bunyi tulisan yang masih dapat dibaca:

(1) hi tamba mananik salama? lawan mayang……….

(2) …………di dalam saraja sudah babagih mana…………

(3) ………….(si)ngga sungay dalas mudik

(4) …………bokit tapis hilir

(5) …………………………ba

(6) higa su………………hilir higa kuta mpiy mu

(7) dik su(ngay) giriya hadil bacacara sahiga ku

(8) ta tampiy hilir higa tamadak hampa mudik

(9) bagi dipati muda lawan dipati suka baraja

(10) datang ka muwara tamiyang hutan dipati muda dangang dipati

(11) suka baraja lalu ka pamatang tanah (hi)ga pa(ma)tang tanah mudik hi

(12) ga huma mamak jabun hilir bagi

(13) dipati suka baraja dingan dipati

(14) tali bumi hurang dingan sanak bapak

98. Tanduk bertulisan rencong

(1) hini surat tamba ninik saraja datang dari kuta raja

(2) singgah dari kuta kadundung dari kuta kadundung lalu kuta baringin mati gundik baliya dari sana muka lalu ka sungay madang tiba di su

(3) ngay madang bakuta lang baniya baliya ha(mpa)t baradik surang bagalar singa parang surang galar

(4) saraja surang bini kipang baringin surang bini m. yang hilah saraja mpat.

(5) baradik hadapun hanak saraja hurang lima surang riya gaping (atau nting?)

(6) surang singa taman surang patih jadi surang raja muda surang sagadis hitulah hanak saraja

99. Tanduk bertulisan rencong

yaitu salinan daripada No. 97 dan 98 sebagian saja. Salinan itu rupanya diperbuat waktu No. 97 sudah rusak.

100. Kulit kayu bertulisan Melayu

Hanya sebagian saja digambar. Tulisan yang nampak pada gambar itu (gambar no. 72) antara lain bunyinya begini:

Ini ‘azimat perak supa………..perempuan susuk pada tambikar uriuk maka tanam di hati dipersurat namanya. Ini ‘azimat perkasih, surat pada kertas, tatah pada pinto niscaya jadi gila orang itu pedekat. Ini rajahnya:

Atat ‘azimat tengah ‘ala babasurat pada kulit kijang tanam pada empat penjuru……….dang. Atat rajahnya:

Ini 'azimat tangka anak maraju, surat pada timah hitam maka ini rajahnya:

Ini ‘azimat jangan…………………….surat pada kertas…..buah betuk kita…………rajahnya:

101. Kulit kayu bertulisan Melayu

Sebagian saja digambar. Bunyi tulisan yang nampak pada gambar itu (gambar 72) menurut salinan Guru Abdulhamid begini:

Bismillahhirrahmanirrahim

Paratama bulan almaharam ampat hari bulan nasnya ran lima belas hari bulan nasnya has sepuluh hari bulan jahat h………….Kepada bulan Safar seyari bulan nasnya…..dua puluh limahari bulan………………pada jibrahil pada bulan Rabi’lawa, sepuluh hari bulan nasnya haran dua puluh hari bulan nasnya h……………dua puluh hari bulan jahat. Kapada bulan Rabi’ul akhir sehari bulan nasnya lima belas hari bulan nasnya………luh hari bulan jahat h Kapada bulan Jamadi ‘lawal sabalas hari bulan………………

102. Buluh dua ruas bertulisan rencong

Ruas pertama:

(1) basamilah mujur batuah karana haku handak malatak

(2) parapatah surat hitung dalam gulung panyudah barakat

(3) gumi langit barakat dalam bintang matahari bara

(4) kat ninik mamak hiyang tiga lurah barakat di

(5) pati hampat dalam tanah kerinci barakat raja di

(6) jambi barakat hinduk dingan bapak haku ba

(7) rusik sakali hini mintak situlung dangan para

(8) ja sampay hamak puwas hati dingan salak sadara

(9) hih sa’is sandir haduh haduh hadik sagadis han(u) da

(10) ra ‘aman sambut jari tangan haku dulu hadik hih

(11) dangar halah parapatah nyanyi hurang tapurung ba’a katambang

(12) tiba ditambang menjadi cawan kasih burung ba’a tara

Ruas kedua:

(1) bang duduk di sini marintang kawan duwa salirin

(2) ka’u nyanyi manaki b(u)kit tabakar manakik

(3) sabingatalang habis budi lawan kalakar hayan

(4) dikilik ditarap halang kundang diharap sudah

(5) mangalih la’in parika malang badan haku surang

(6) hini hih dangar halah pasan haku di ka’u hi

(7) ya surat kalu ka’u dibaca hurang hagung duduk manya

(8) mbah ka’u dulu kata hakan tuan ka’u hubabuwang

(9) hiya surat duduk basila ka’u dulu pintak sirih

(10) hiyang sakapur pintak haki(dah) hiyang sitang/ka

(11) lu bulih yih sayang parapatah hidak sampay dida

(12) pat hari ha’uh patang hih sudah suda surat mali(n)

(13) bangsu hurang tu(wa)n hah lay dibuwang bujang gadis hih

103. Buluh dua ruas bertulisan rencong

Ruas pertama:

(1) hih hini halah surat satangan hurang kasiyan

(2) nama hanya haku hitu tuan hih aduh hudih hundi

(3) h tuan tulung haku mamidi hati hurang mangi

(4) s kapada hati hurang baji haku sangka kasih hurang

(5) mangis haku sangka sayang gusar haku sangka lama

(6) t hati hih parika malang tubuh haku surang hini

(7) hurang tabuwang kata karapat bujang gadis dalam

(8) dusun laman kuta kuwang dibuwang hibu bapa di

(9) buwang hadik kakak ngasanak sadara hapat

(10) sagala ninik mamak tuwa ta’a sarata buti(hi)

(11) pangulu mabuwang badan hada surang hini cidak

(12) ka tuwan tapan haku mengudu lagi hinduk

(13) bapak tidak lagi hawak lumang badan

(14) pihatu duduk sapanjang dapur hurang

Ruas keduwa:

(1) mananti nasi hurang masak dimin kuli

(2) yat hurang hampun humah kaluar kumah

(3) marantik rantik maliyat haku la

(4) mbat tagak hurang handak makan haku la

(5) mbat balik muka tagak badan tabuwang

(6) sarata tangi hayir mata hamak rabut

(7) di rimba hamak rimbang lurih di hari

(8) hamak manik putus tali hamak budak ka

(9) rampung tanun hidakatuwan bakas mangada

(10) lagi ka’u tubuh duduk manangis sapanjang

(11) hadang sapanjang tapijan takisak kisak manja

(12) kan hati hidak hurang haku harap lagi ka

(13) ‘u surang lagi haku harap hitu hadik

(14) sagadis dara haman hakan ganti hindu

k dangan bapak hakan ganti ngasanak batina

104. Buluh dua ruas bertulisan rencong. Bunyinya:

ruas pertama:

(1) kala mangarang surat sari hini panas patang hiba mandayu-dayu

(2) halah gamisik daun mayan halah basabung da’un

(3) piang halah gamulung da’un niy(ur?) salah disapu hupa ha

(4) mbin salah dicalak hupa langit hijaw hamak

(5) dipagar hupa bintang salah dikubur cinda gunung tu

(6) juh halah gamalun humbak la'ut salah disapay

(7) pasir la'ut kamana ka'u baik badan ja'uh pa

(8) rak hasa panana hati kusut batambah karam hah sa’is

(9) sandir paminta banar kau tubuh layak manurut

(10) jalan panjang ka'u badan hamak manunggu ha

(11) ntaw langang hamu kalamu rawa hi(da?) hiyang gadang hama

(12) k puwas hati sakali hamak sanang panana gi

(13) la najin hidut hapa hakan guna ka'u ba

(14) dan ba'ik hilang marawa ka'u tubuh sadang ba

(15) lik halah mengundur hati dingan sa

(16) nak halah sata’un duwa ta'un mamidi

(17) hiti hipa bisan halah sabulan duwa

(18) bulan hah husah haku

ruas kedua:

(1) kau hawak hapa calaka ka'u tubuh hapa sukat

(2) badan haku hini hurang salah nujun kata

(3) pamaman haku hiyang batiga hah bujang gadis

(4) hih hini pasan haku dalam………

(5) duwa tiga HINI KALU hada pangulu bujang dalam

(6) dusun baluwi datang kumari jangan disuruh …ku

(7) mah baru satakuh hiyak tangga kirit haka

(8) n tikar halah batanggun canda habu halah ba

(9) tuyung cinda ludah halah busabung canda pangginggas

(10) halah basiru karat kayu halah kabut

(11) cinda laman(?) halah bangkit huwat tanah ha

(12) lah kabut hupa lang mal…….bagay hambun

(13) turun pagi haha sa’is sandir

(14) ka’u handik sagadis dara pundang ka’u su

(15) rang lagi haku harat mari halalah haman ka

(16) 'u hadik hah sa'abis sandir(la?)puya pu

(17) la kau tubuh mandabut hanak hurang hagung

(18) kau hawak hurang baji sis kasih hurang guta

(19) r dis sayang hurang bangis di (sa)ngka lambungti (: lambut?)

Di dalam buluh itu ada kertas bergulung bertulisan rencong. Lihat gambar no. 75. Salinan guru Abdulhamid dari surat asli:

Sebelah muka:

(1) hini surat (pa) turung diwa ma

(2) dari diyan (d)ipucak langit

(3) balang turung maba’a ragan

(4) may?an y?a salah panghitu

(5) marala hati hurang banyak

(6) hih barakat nin(ik) datuk santa

(7) kuning dua dingan…salih ma

(8) …mirat…diyan di pucak langi gani(?)

Sebeleh belakang:

(1) hini surat paturung diwa

(2) diguna turung pari

(3) di langit mama

(4) ba tujuh turung ma

(5) gila hati siga sa

(6) lih turung maba’a

(7) hayir patulung ba

ba…..lung sagala saga

105. Surat bertulisan Melayu pada kertas.

Disimpan di dalam tabung buluh berukir. Bunyinya (lihat gambar no. 71)

(1) hini surat piagam duli Pangeran digaduhkan kepada Di

(2) pati Setingaran (: Setiangerana?) dan Dipati Sekungkung. Oleh karena hutan

(3) tanah yang s.l.la dan Dipati kedua itu diserahkan oleh

(4) duli Pangeran kepada dipati kedua semuanya dalam perintah

(5) dipati kedua kalau2 segala pernakan dipati kedua atau

(6) patih atau aria tiada menurut perintah dipati kedua maka

(7) disuruh denda oleh duli Pangeran kepada Dipati kedua

(8) Adapun denda aria empat tahil sepaha dan

(9) denda patih dua tahil sepaha dan denda peranakan

(10) sepuluh emas. Kalau2 tiada benar perintah dipati kedua (11) duli Pangeran maka duli pangeran yang mendenda dia. (13) Wassalam bilchair. Tammat.

106. Kertas

Kertas yang ditulisi dengan gambar keris disertai tulisan huruf Melayu. Lihat gambar No. 84 dan 85.

107. Kertas bertulisan Melayu

Bunyinya (lihat gambar No. 84):

Cap: (Tidak terbaca)

(1) Bahwa ini surat cap dari bawah duli Sultan dengan Pangeran Karto (?) Negaro dan dijunjungkan kepada Dipati (2) Sekungkung Mendala (dan Dipati Kuning) batanah (?) dan perihal hutan tanah air………itu bagianmu(?) segulung (?) hilir dan mudiknya (3)………………itu selubuk seekor ikan dan sehelai da'un kayu dan sekepal tanah sereguk (4) airnya itu melainkan Depati Seku(ng) kunglah yang mengetahuinya dan serta sepakaro lagi dan jikalau ada mendapat kamu dalam hutan (5) tanah air ngalih itulah terindah tarang mustiko dan jatah jati dupa (?) melainkan kamu sembahkan kepado duli Pangeran (6) dan jangan kamu ngalih (?) dipekan dan jikalau kamu ngalih (?) dipekan melainkan kamu membawah ti’da berakar dan mengatas tiada (7) berpucuk dan seperkara lagi dan basing siapa kamu ada yang mengubah seka Pangeran Temenggung lama dan yang telah (8) dahulu2 itu melainkan kamu dimakan oleh sumpah yang tersebut itu jua dan jikalau ada dipati mempersembahkan (9) perkara yang tersebut itu melainkan dipati dikekal Allah subhanahu wata’ala duduk dalam piagam itu dan seperkara lagi dan (10) dan perihal dalam piagam itu mana yang dahulu dan dahulukan jua dan mana yang kemudian dan kemudian jua. Itulah (11) adanya. Intaha lkalamu bilchairi wassalami. Dan yang menyuratnya surat ini juru tulis Sultan adanya.

108. Tanduk bertulisan rencong.

Bunyinya:

hini tamba ninik himam mahamat panjang (ja)nggut ninik tiga hurang surang sahuban duwa saba(atau u?)wuk tiga (sa)ngangin hitu hanak batin dalam tanah ku?bang dawa?dik dipati sakungkung dilir dipati sekungkung dirat saraja…..darat hila…. …..ri dibalang mati manas halah hurang hampat hilah kanti riya duni bahatas babatas tanah kubang riya du hanak batina dalam kubang datang hanak riya tina tagalar mangku ha hagung hurang…lampur turut ka titay? ma…hamba? lalu ka sungay daras luta tinggi baba’an hiduk napat hurang duwa hurang dalam gunggang batang su(rang) bagalar hu..ngun hasah surang bagalar dara hitam hitu tamba ninik tanah kubang mu……………………………..lang baniya bunuh hurang………………….baniya bali …..ka sungay parikan maka lalu ka perumah tinggi samandak hada ri duni ngambik sahuban ngadakan hakan hanak buduwa ninik gadang surang bagalar nini hasik hidak badi…………..na batina ka malija janjang sawah kapada…nakan sa…..i……..kapada sagandun dingan sanak mangku hagung bagalar hamay dayang hi bagalar hiya sa…riha….t kalang? bata’ut dingan dipat hampat hunggun basah dingan dara hibarabut tatkala dapati punjung mati handah…r bagalar hambang gumi h? ambang gumi jadi dapati tamba gumi bata’ut mangku hagung.

109. Mangkuk daripada tanduk, bertulisan rencong

Bunyi surat yang masih dapat dibaca:

hini manyuratka

n tamba nik mi

k

kami bapak habing (atau habung?)

batiga bahadik

hitu sapa dituwa

hiya juga pa(cih?)

sudini nyang tu

wa sakali surang

bagali hiya gama

lar

110. Selembar kertas bertulisan Melayu

(Lihat gambar No. 67) Bunyinya menurut salinan Guru Abdulhamid dari surat asli:

(1) Bismillahi ‘rrahmani ‘rrahim. Bab hini halah tutur ninik. Turun ninik hini di air Sungai Terat, di air (2) Geramang batu alan. Siapa alah gala liyau?. Itu alah Datuk Penghulu Rajo dengan Pema(ng)ku Gulima. Siapa Terat, di air sungai Garamang bato alang itu melepas liyau itu. (4) ialah Datuk Mendaro Putih di air Geramang batualang, itu alah orang yang melepas liyau itu, maka lalu ke Pariang (5) Padang Panjang. Lepas di Pariang Padang Panjang lalu ke Semabul, lepas di Semabul lalu ke Suriang, lepas di Suriang lalu ke Sungai Pagu (6) lepas ke Sungai Pagu lalu ke Pasipai, lepas di Pasipai lalu ke Deriang belantak besi di Sungai Keruh. Lepas di Sungai Keruh (7) (lepas di Sungai Keruh) lalu ke Sungai Nyuruk. Muka mendapatlah ninik Datuk Penghulu Raja napat Inda Sari Matiko (8) jatah jadi rupa. Muka dibawa Kuto Tinggi, lepas di Kuto Tinggi lalu Kuto. Lepas Kuto Bento lalu ke Sungai Sirah (9) tinggallah lasum (?) itu. Lepas di Sungai Sirah lalu Kotu Jaluan (lepas Kuto (10) Jaluan) lepas di Kuto Jaluan lalu Kuto Au. Lepas Kuto Au lalu Kuto Aro. Maka menebang, melatih Kuto Temung; (11) Maka didapat orang nan duo orang, surang jantan surang batino. Siapo alah gala orang itu?. Ia alah Unggun Basah, anan batina ia (12) alah Panul Api gelarnya. Mano alah mendapat orang itu? Io alah dalam gunggung kayu alah, ninik orang Sekongkung itu. Maka di (13) letak dusun Sekungkung, emamrit, memenggang, bajangjang basawahlah nya situ kipis (?) inan (?) alah sako Datuk Penghulu (14) itu. Maka dijadikan Dipati Manggumi Datuk Penghulu Rajo, tatkala bacarai dengan Mangku guli di Kota Aro air Sekungkung itu, seguk airnya, seekor ikannya, sehelai daun kayunya, sekepal tanahnya (16) Datuk penghulu alah yang berpunya tanah itu. Mako dijadikan pamangku Ano Mangku Muda. Maka jadilah dengan Karang Setia (17) nya, Dipati Manggumi. Mangku Muda, manalah Karang Setianya? Terasa alah gedang itu, diia diidakkan (18) Datuk Penghulu Rajo itu, idak na basirih bapinang, banasi bagulai, pintak pinto. Di mana satia anang ke dalam diado (19) diidakan, dikutak dikatingkan sako ninik Datuk Penghulu Rajo itu, Dipati Menggumi, Mangku Anu, Mangku Mudo, dimakan karang setia (20) itu. siapolaj tiyang satio sekungkung? Ia alah Datuk Penghulu Rajo itu tiyang setio tanah (21) Sekungkung. Dimudik Rio Jeong Panjang dengan Banso Derajo. Didayir Sungai Rajo Bujang Paniam. Didilir Datuk Namanti (22) Kuta Limo Sering alah kuta Datuk Pengulu Rajo…Ke ilir singgan Tutung Bungkuk. Aiapalah perintah diilir (ada)? (23) Ialah Baginda Melano alah perintah dilir. Dimudik kagi Rio Suko Kayo itu, Rio Gamujam itu, idak di dalam (24) karang setio. Dikatakan dalam karang setionya dikutuki alah karam alah di bawah idak baaka didatih idak bapucuk, (25) sama tengah di larung kumbang kayu, itu di dalam karang setio dalam dusun Sekungkung biah kembang alah nya. Kok ia Datuk Pengulu (26) dijadikam kaniang tunggak kadatih, bubung ke bawah, padi ditanam lalang umbuh. Yang dulu dulu, yang kenian kamam, kok biak kembang nyo.

111. Selembar kertas bertulisan Melayu. (lihat gambar No. 68)

Bunyinya menurut salinan guru Abdulhamid dari surat asli:

(1) Bismillahi rrahmani rrahmani rrahim

(2) Ya-sidi ya mulaya ya rabbal ‘alamin. Inilah alamat tutur Datuk Penggulu dengan Rio Dunin di Inderapura Datuk Dupalawan berduo dengan Datuk Mudo. Anak betino uang (3) empat itu syah. Saliba itulah anak betino orang empat itu di Karinci nan tuo sakali Rajo Nabamanso, adik itu Rijo Sam Gunung dirajo itulah (4) orang turun dialam Minangkabau:1 Mamaman Suhalam

2Hasib Marajo Lelo

Adapun tanah Rawan itu siapolah yang dulu itu………………Mangku Guli Datuk Pangulu itu (5) lah orang yang dulu di tanag Rawan itu. Maka turunlah ke balik bukit Malintang. Maka lalulah ke tanah Tapan maka berdusun Koto Aur. Maka didapat Maku (6)dun Sati Maka baiyao Datuk Dupalawan dengan Datuk Mudo sertalah dengan Machudun Sati mengatokanlah Datuk Dupalawan dengan Datuk Mu (7) do. Kemudianlah maka mengadulah Datuk Dupalawan dengan Datuk Mudo kepada Makudun Sati. Apolah yang diadu? Mengatokan senang tinggal (8) di Kerinci. Maka bahiyo menti tigo orang itu berhimpunlah anak kepenakannya nan serto atau limo orang maka mendaki Gunung (9) Malintang. Maka lalulah naik ke Kerinci mencari dusanak saudaranya ke tanah Rawan maka sekolah atinya bertemulah dengan Datuk Pa (10)ngulu. Maka berkatolah Datuk Dupalawan dengan Datuk Mudo mupakatlah Datuk Pangulu dua beradik Riyo Dunin. Manolah mupakat orang berempat (11) itu? Yang tinggal di Kurinci ingatkan di Riyo Duni berdua beradik dengan Datuk Pangulu yang di Inderapura ingatkan di Datuk Dupalawan berdua dengan Da(12)tuk Mudo. Manolah kato di Kurinci itu. Tanah Rawan, lapas di tanah Rawan lalu Koto Aro, lapas di Koto Aro itu lalulah Koto Aur, lapas di Koto Aur (13) lalulah Koto Temum, lapas di Koto Temum lalu ka Batu Bapintu, lapas di Batu Bapintu itu lalu ku Maro Panedah, lapas di Panadah lalu di Koto Aur (14), lapas di Koto Aur lalu ku Kuto Binjai, lapas di Kuto Binjai lalu kadusun Tapan, muko lalu Inderapura membuat dusun di Inderapura. Siapo (15) gelar orang membuat dusun itu? Ijolah Riyo Dammang baduo Riyo Panatih. Siapolah orang nunggu dusun itu? Datuk Dupalawan berdua (16) dengan Datuk Mudo. Ko’ tumbuh di Inderapura silang selisih di Inderapura atau di Tapanpun baik kakadapan sudah di Datuk Pulawan baduo (17) dengan Datuk Mudo; sudah tidak Datuk Pulawan baduo dengan Datuk Mudo, Datuk Mudo kirim surar naik ka Kurinci bake dusanak awak(18) di Kurinci basuo nan berempat itu. Kok di bawah karajo sekatolah nan berempat itu di ilau kerjo ilau lah dia orang nan berempat (19) itu atau di Kurinci baik atau di Inderapura baik, sekatolah nan berempat itu. Siapolah anak batino di Inderapura itu? Saliba Simani (20) ati, itulah dusanak Datuk Dupalawan. Manolah temu di tanah Tapan? Temang Kajuaro, temang Salau, tamang Timanis, tamang Tanah Uteh, tamang Pasako (21). Turun Datuk Pangulu dangan Riyo Dunin ke tanah Tapan lalu ke Inderapura manolah tempatnya Datuk Pangulu duo baradik dengan Riyo Dunin (22) ?Di tanah Kubang mentinya orang baduo itu, itulah anak batino, yang tua manaruhkan tutur ini dusun kepala Kubang. Siapa orang (23)nya anak betino di Kerinci? Gela nan di Kerinci Naltubah alah badua dengan Tiyamubuwuk di Inderapura Saliba Semaning ati. (24) Kok Datuk Pangulu baduo dengan Riyo Duni ke tanah Tapan itulah orang yang senenek dengan Datuk Dupalawan berdua Datuk Muda. Ilirnya (25) singgan Sulan Balantak Basi. Adapun nenek berdua beradik siapalah gela nenek itu? Nenek Riyo Dammang dua beradih dengan nenek Riyo (26) Panatih. Siapalah Pangulu beliau di Kota Kano? Datuk Rajo dibanda. Siapolah pangulunya di Inderapura? Datuk Dupalawan tiulah (27) pengulunya di Inderapura. Adapun Riyo Dammang nenek Kurinci siapolah pangulunya di Kurinci itu? Ialah Datuk Pangulu; itulah (28) pangulunya di Kurinci. Kok lalu Datuk Dupalawan, Datuk Muda, Datuk Pangulu, Riyo Duni ke Bandar Padang siapalah yang didapat (29) di situ? Puti Limau Manis anak cucung beliau itu. Siapolah nan muliyo? Marah Kadi mangalo maliyo Rajo liangan itu (30) alah gulalah maliyo.

Bismillahi rrahmani rrahim. Manolah turun nenek rajo nan mansu? di air (31) Sungai Tarat. Siapalah melepas liau di Sungai Tarat? Ialah Datuk Mandaro Hitam. Adapun di Riyo Sam Gunung di Rajo (32) di Germang Batu Elang siapa melepas liau? Ialah Datuk Mandaro Putih air ilir Germang Batu Elang, itulah (33) yang melepas Datuk Sam Gunung di Rajo. Tammat kalam ini.

112. Surat bertulisan Melayu.

Bunyinya: (lihat gambar No. 83) Cap: (tidak terbaca)

(1) dan (2) (Pujian bahasa ‘arab, sudah koyak sebagian). Segala puji2an (3) bagi Allah Tuhan kita yang empunya kurnia yang menujukan kita jalan yang betul dan yang empunya ‘aras (4) dan kursi dan yang empunya janji pahala dan rahmat Allah dan salam Allah atas nabi penghulu (5) Bermula…….raja2 di dalam dunia kasanaku(?). Adapun pada masa itu, maka nabi Musa kalam (6) Allah berkatalah dengan Allah ta’ala. Maka sembah nabi Musa kepada Allah ta’ala: Khala Rabbi ‘arinii ‘anzur ‘ilaika (Sura 7: 139) (7) ya Tuhanku perlihatkan rupamu kepadaku supaya aku menilik kepadamu. Maka firman Allah ta’ala (melihat) (8) hai Musa, jikalau hendak melihat kepadaku berjalanlah engkau kepada bukit Tur Sina, maka berjalanlah nabi Musa (9) pada Tur Sina, maka dijadikan Allah ta’ala bukit itu gelap gulita. Maka firman Allah kepada Musa (10) tiada engkau akan melihat aku/ Sultan ibn Sultan, Sultan ibn Sultan, Syah ibn Sultan ibn ‘Ali (11) adabena (?) Syah, Sultan Ahmad Persiyah Sultan wafi……………….al………wakaramat. al…….fil ‘amkan (12)……………………nizam ibn sultan al-furkan wahuwa Muhammad sahib al-‘adiyan telah………………….segala tandanya burhan (13) beberapa kenyataan dari nabi akhir zaman yaitu tuan junjunganku yang amat muliya pada segala alam…………(14) dan pangkat sekalian raja dan makota segala alam dan toladan (?) segala………………..(15) dar aldunia………maka telah bertiup hangin daripada surga jannat al-firdaus dan kayu Tuba di dalam surga (16) ber-dengung2 bunyinya terlebih daripada serunai dan terlebih harum daripada ‘ambar dan kasturi dan terlebih (17) manis daripada madu dan………………..peminuman yang terlebih………sebab ialah sultan yang (18) menaruhkan makota jadi sendirinya dikurniakan Allah ialah sultan yang menaruhkan…………………(19) setahun bertatahkan ranta muto manikam dikurniakan Allah. ialah sultan yang menaruhkan (20) curik semedang giri rata’nya seratus sembilan puluh nan pemunuh sehatimuan jadi sendirinya (21) dikurniakan Allah ialah sultan yang menaruhkan poyon penaka……….jadi sendirinya dikurniakan Allah ialah (22) sultan yang menaruhkan kayu kamat yang dibahagi tiga dan raja Rum dan raja Cina jadi sendirinya (23) dikurniakan Allah ta’ala ialah yang menaruhkan tumbak bertatarankan segar jadi sendirinya dikurniakan Allah ialah (24) sultan yang menaruh kursi singasana (?) cerana gadang jadi sendirinya dikurniakan Allah ialah Sultan (25) yang menaruh emas jatah jati……dalak pedagangan ialah sultan yang menaruh emas………..(26) menteri jadi sendirinya ialah sultan yang menaruh gunung surga tempat segala aulia Allah jadi (27) sendirinya ialah sultan yang menaruhkan gunung berapi bertatahkan cempaka biru2 berbunga (28)kan bunga seri menyeri jadi sendirinya ialah sultan yang menaruh kuda semberani jadi (29) sendirinya ialah sultan yang menaruh buluh perindu itulah tempat segala burung ber(30)mati sendirinya sikurniakan Allah ta’ala. Amma ba’du, kemudian daripada itu setamat yang ta’zim dan takrim serta (31) tahkim dan taslim dan suka hati dan putih hati daripada nenda yang dipertuwan tembo (?) pesa (?) (32) jangan diperbula-bula apabila diperbula2 dimakan bisa kawi daripada berkat daulat yang dipertuwan (33) dan barang ma’lum kiranya cucunda akan hal nenda sudah mengurniakan kebesaran nenda telah sudah kami (34) sukakan kepada cucu kami sultan Palembang barang ditinggikan Allah kiranya ‘amalnya dan imannya (35) min dar al dunia ila dar al-akhirat amin summa amin.

113. Ujung Tanduk, berukir, betulisan rencong.

Bunyinya:

(1) hih hini satangan

(2) hurang kasih

(3) ha………

(4) la……….

114. Ujung tanduk bertulisan rencong

(1) yu kan huta

(2) s basas

(3) sakungkung

(4) hi…………….sanya

(5) ra………..ga?taga

(6) ………………..mban si

(7) mika miba

(8) pata sampi tu

(9) tiga gaba hada

(10) camba? tu sapati

(11) tatang? sadini

(12) hila? jatapa

(13) nya…ta….

(14) haku sudini

(15) lang tatita saca

(16) li surat

(17) gali hiya

(18) ha mangsi lara

(19) ………..nga na

115. Ujung tanduk bertulisan rencong

(1) basamilah mujur batuwah

(2) jari tangan hurang gila na

(3) ma hanya haku hadik sa gadis

(4) tina katimpa hadik sagadi

(5) smulak hada nyanyi sapa

(6) tah satambak satambun batu

(7) salimang dalam balanga hayi

(8) r malilik datik

(9) pamatang barambak batanun

(10) ka’u kami pagi hidak

(11) lama bulan basilik ka

(12) mi datang hitu parapatahnya

(13) nyi haku di ka’u hadik

(14) sagadis hana hingga

(15) k hajudu hadik sagadi

(16) s dinggung hada pula horang ma

(17) nampang hinduh hiya bagalar

(18) malin makadarat na

(19) ma hadik sagadis dara hati

(20) sudah surat hindah baganti

116. Ujung tanduk bertulisan rencong

(1) hini ninik kami timah hitam mangadakan hanak badua

(2) surang jantan surang padusi handir kali sapa nama

(3) hiya juga sakalinadan surang banama sahabu sapa

(4) mamagang hutan tanah hiya juga

--------------------------------------------(bunga-bunga)--------------------------------------------------

(5) gampab muda sarata jadi dingan dipati

117. Surat bertulisan Melayu

Rupanya salinan daripada surat lamayang sudah hancur. Cap surat lama itu masih ada, tapi tidak terbaca lagi hurufnya. Bunyi surat itu (lihat gambar no. 73): Inilah surat Pangeran Temenggung kebu (1) di bukit…………..maso teletak pado Depati Mat Gumi di (taba Kemantan Darat ??) dipati su’u’u (?) janat dari situ perang rimba kena? (pada? dia?) perentian depati Kuning……………………………….arta orang jangan diambil, buat arta awak janga diberi……………………..malah orang ada…………………..orang ada malu dirubah di………..perangai orang bubung ngadang kabut ada malibut semata tama halat pada orang amba raja (?) petang……….barang memberi selamat.

118. Tanduk bertulisan rencong

(1) hini surat tamba dipati sekungkung sapa menyurat raja malin malin kuja ma…………..

(2) ……….gi? nak hanak singa maj?in bini singa maj?in ha kanak ri?ya sangguna bini riya

(3) ….ngguna sasanak pangku hagung muka dilatak jimangku panakan baliya bini malin kuja muka…diba…………

(4) ….nggu?ri? malin kuja riya sari mangingat hutan tanah di kubang sapa gumbat baliya riya

(5) bimbin riya bimbin mangingatkan cupak gantang didala………..

(6) n riya bimbin mukabadaya mengulun kapada pamangku

(7) hagung muka tiba ka…….pada pamangku hagung pamangku hagung ngalun kapada dipati……

(8) …ma riya sari mu?di..riya duni muka bata’ut halah jajah riya duni dingan ri

(9) ya dibalang sapa dingan batalup hakan hiya duni dingan hiya dibalang juga di

(10) pati kumbala hinda takala masa hitu

119. Tulang betulisan rencong

(1) hini paratama hasan jadi dipati dalam saliman

(2) hija juga hanak sang nginda kunin sarapu calik sara

(3) mpu kuja sarampu kumbang sarampu kunin baduwa jadi di

(4) pati hada sarapu jadi dipati haca sara kunin batiga

(5) han surang sarampu tuwan surang sarampu manis surang salih

(6) sati dalan dipati sarah gumi sarampu kumbang dalam di?

(7) pa salaman dipati kacik dipati sutan sutan ma

(8) nggala hiya paratama hagan piha tangga dipati sali

(9) man sarapu masanis nanik tuwan malik

(10) patih kundir kurana tangga talatak jadi sarita?

(11) ………kagaduh pangir dipati karang manis ngasanak sabu (wu) di

(12) …..bapak dipati sang pangir hurang tanjung sabatuk dapui?……..

(13) ……dipati karang manis samanda ka pulaw silar?

(14) ……ngambik bungas ngadakan hanak batiga

(15) hada? sabungki? sapa hanak sakintang sapa cucung dipati

(16) saliman dipati hacik salamat hahu mangara

120. Kulit kayu bertulisan rencong

Di sebelah muka ada tulisan pada pangkal dan pada ujungnya. Di sebelah belakang ada beberapa rajah. Bunyi tulisan itu: (sebab kurang terang tentu saja banyak salah salin)

bagian pertama:

hini halah surat/ satangan……../ hi………la hakun katal/ i dayanti….yakin/ kata mahamat danta pa/ ji…hati malisiya/ kapada haku kasih kapada hau sakaliaya/ n mali (atau ni?) siya layunu/ layuni jatuh sati/ tik takit hi/ nda ga hakan ka’u hana/ ……mani…………………/ ……..hidak ka’u kaka/ ………..kamat haku ga hiya/ ………’u hanak nakma/ hiku na ka’u kamat haku/……mitik tiba/ di hati…………….gayi/ bakadara’ bagari…./ ..sandi saya……………/ …tiga puluh ka/ lu kana kama/ thunak sabu/ ku hak huyam ta/ …katiga hayam tarusi/ ra huyam batang kundur/ pulut dipalut/ batang suri…la…/ …haku hu…….ka’u gu…./ …t kakasih diha…../ lut huyam para/

imah tasangkak ta/ sangkin sandi sa…rang ka’u ka’adah ka……./ …nu huyu….hu…../ yam paratimu/ jamakah nama ka’u ba/ nama haku hay ba/ jasi rarah buka/ …..hakan pintu/ ……..paraga dani…ta/ guk lah hayir/ madani tamuk/ dalam ka’u sarakah sarinama/ ka’u ranaka sari nama/ ka’u sari manyari na/ maka’u malindak sa/ ri halah ka’u bagalar sarilah ka’a/ mpa kilat d…../ n babaliy ka’u/ …..ditampa hambun/ batang banyak jalan/ ka’u bajuntay tunggi/ n banyak tapan ka’u basandar mangata/ bilah ka’u tanah tapa/ n padi haku manjadi/ salamat mapadi ha/ ku sama jadi duwa duwa ma/ jadi hampat salama/ t padi haku dari/ hama lalu ka bilik.

bagian 2:

hinah karibin/ i kata gumi hidar/ hih lam kata la/ ngit kata duwa ti/ ga sakati tidak ba/ rabaya kata halah saka/ liyan hiyang bara/ pacik jang barabajang/ yang baranyawa yang/ baranakkan dalam sakalinyan………hiyang/ baratalir tiya/ da haris hangkaw malintang haku haku ta’u/ di hasan ka’u ja/ di ka’u duduk kapa/ da pahaman haku dusuk kapada mani halah/ pinang haku/ pinag babulu haku ta/ nam di pusat ta/ nah haku hanak manta/ ra guru narang haku kata ha/ kan bisa barang haku sabut hakan/ makis barang haku/ baca kabun hadan barakat mantara guru……/ tikam manikam/ hanaknya mati hibunya manaha tatikam mu/ la haku jadi tikam/ katalah hidak tati/ kam baramula haku ja/ di hidak tati…kam katalah dima …..s tarimbak mula haku/ jadi timbak katalah hidak tatimbak/ katalah…sarik/ haku humpun buluh mangarik manantang/ haku hakulah magang sangga bunuh himbat sapangimbat tahimbat di buku buluh saribu hurang mangambat haku manulakkan sanggabunuh.

121. 271/2 bilah bambu kecil yang bertulisan rencong.

Yaitu tenong orang dahulu kala. Bunyi tulisannya:

(1) …wat kapada hujan turun padah

(2) tajawat kapada bulan ha(n)cur padah

(3) hadalah bunga hakan layu padah

(4) tajawat kapada matahari hacur padah

(5) ……dalah musuh akan datang padah

(6) hadalah orang tuwa datang manyambah hada

(7) tajawat kapada talasih sadang…dara padah

(8) hadalah di dalam humah hakan karam padah

(9) hadalah dusun hangus padah

(10) salamat gurang palangun haku

(11) tajawat kapada pinang gayur padah

(12) hadalah gumi hakan hadir padah

(13) tajawat kapada pinang sadadara padah

(14) (sudah patah) tajawat kapada t…

(15) hadalah puti sujut kapada haku padah

(16) tajawat kapada langit huntuh (?)padah

(17) = (kosong)=

(18) tajawat kapada ni….gayur padah

(19) hadalah gunung taraban padah

(20) hadalah halur manalan kita padah

(21) hadalah badan hakan masa padah

(22) tajawat kapada manaw … ni padah

(23) tajawat kapada tanda gadarah padah

(24) hadalah duduk batu basar padah

(25) hadalah hurang basar kapada haku padah

(26) hadalah taranak hakan mati padah

(27) tajawat hakapa sirih barajalan padah

(28) hadalah ulu balang datang manyambah haku padah

122. Tanduk bertulisan rencong. Bunyinya:

(1) hini ninik tanah kubang salih sati surang bagalar

(2) jaga sati surang salih hambung batampat halahhanya pahumah

(3) tinggi badusun kakuta hara mka bahanak salih sati

(4) baranak tiga hurang surang bagalar sahuban suran bagalar sanga…n

(5) surang bagalar sabuwun muka da?tang mangku hagung datang di

(6) lampur halu ka tanjung karaba jatuh hadawa baradik di

(7) ngan hamay da hanya mamba’a hamba huran lima barambah ka ku(ta) patay

(8) tal muka lalu ka tabin tinggi handak lalu ka kuta

(9) tinggi sungay daras barambah kuwa

(10) limay pu

(11) rut maka baba’an biduk mangku hagung katalang sarak na

(12) si ditinggan habis pisang ditinggan habis mukangimbang ma

(13) ngku hagung tasuwa hurang baduwa surang jantan surang batina surang bagalar

(14) …dara hindah surang bagalar hambun basah maka dilatak

(15) sungay daras yang baduwa mangku hagung turun

(16) kutu hara babini hanya di sana

(17) mangambik (hampa taka?) sahuban muka bakata dipati hampa tangka di kuta bingin

(18) muka disuruh manti gara baduwa dingan raja nama sapatih badiri

(19) nunggu k(u)ta tapurung datut rangkaya hintang manunggu kuta rawang

(20) ngandak panapat mangku hagung hapa kata mangku hagung hiya badaya

(21) kami tuwan muka basatumangku hagung t..kalapang

(22) mi jadi dipati hiya duni basatu dingan hiya di guna habalang

123. Tanduk bertulisan rencong. Bunyinya:

(1) sihapa hinduk mangku hagung hana dayang mangku hagung sahata jadi di

(2) ngan dipati hampat sama manumbas ka’in haja hutan dingan

(3) tiga tangan satanggan hutan dipati satanggan hutan mangku hagung

(4) satanggan hutan datuk caya dipati mana datang hana dayang dingan mangku hagung

(5) datang di pula tangah napat kaba jalang di kubang bakuta kuta hara

(6) hana dayang dingan mangku hagung manacan mananam mananan ta

(7) madak dikuta hara sihapa dingan sanak pangku hagung hi

(8) ya juga dara bangsu sihapa hanak dara bangsu hiya surang ba

(9) galar sahabung surang bagalar sutabit surang bagalar

(10) sabulan sihapa panakan sihabung hiya

(11) juga sapadi sihapa dingan sapadi hiya juga sahunjung sihapa dinga

(12) n sanak batina hiya juga sahumbi surang bagalar sahinggan

(13) sihapa bapak hurang hampat hitu

(14) hiya juga bagalar sap…dabut? sihapa panakan

(15) ….sapadi hiya juga mangku hadin bacara baduwa dingan datuk ka

(16) hitam sihapa hampun bapak datuk kahitan hiya juga hiya

(17) duni sihapa hampun bapak mangku hadin bacara

(18) hiya juga salikak sihapa hampuh bapak hiya sari hiya juga

(19) mangku hanun sihapa dingan sanak hurang sadada hitu banama hurang sabala….

(20) sihapa hampunnya tamba mangku hagug raja

(21) sihapa ganti hiya riba hutas baba

(22) tas hiya juga dipati sakungkung sihapa kanti hiya sari bahutas babatas hi

(23) ya dihalang manti manis sapa lawan mangku hagung bahutas babatas saraja

(24) sihapa lawan mangku hagung bahutas babatas hiya joga ka’i hampang bahingin

124. Tanduk bertulisan rencong

(1) bisamilah patama tutun mangku hagung na’in tanah jawa patah di jawa lalu kutangka….cung turun dusung lampun

(2) dilampu buluh tanduh kambi putih lalu pula tangah …lu hujung tanah di jambi batinggi

(3) barandah takala hitulah ninik dipati sal(i)h kumabang pagi ngada……….ma

(4) maja balih hu?rang hapah hitu ninih panaluh baru (ji?) pagi badu……………….

(5) ninih mangku hagung nyampah buluh? tara……….sabuh candah tumbah

(6) sabatang manangih manti sambilan hujung tanah ja

(7) mbi baju sambilan hutah sambilah ja

(8) mba bagalah tanjut karaba jatuh ninik

(9) ……..carah talatah ma

(10) ……..ra kici

(11) …….nalah mangku napah kuni duwa baradih hampa lalu kuta kadundung talatah hurang situ……………..puruta

(12) latah hurang baliya situ babalih sungah dahah napah hurang laki bini talabah hurang baliya hitu sa(la?)

(13) talang baniya badusu talatah hurang baliya situ la…..ku….jamu balanja kuta sapangg……

(14) dara bangsu hurang hapah riya sari surang riya sari habang surang sihapa batina satabi singa

(15) baranjah dusu mangku hagung haja bagalah kuta hara sipa manti tiga lurah mana patama

(16) manti datuh kitah haya sari riya duni datuh padana manti

(17) …manti mangku hagung haja

(18) duwa lurah buwah satah mangku hagung haja salurah patama datuh kitah haya risa lurah…..rah bapinang da

(19) dipati sakungkung minatah manti bakih mangku hagung siyapa manti datuh padang manti hih? dipati sakungkung..

(20) hagung hutah tanah haku sudah haku siri mantah kayu? ba’a? salarah salang balantah basisi pama lantah mangku hagung sipa sa……….

(21) hitu saraj hanah mayah katalah balarih pamatang….mpih a’u minyah sungah kamintah saraja didili di….isa

(22) kanti mangku hagung haya datuh babatah dimadih dipati sakungkung mana hutah pantah jaluwa balahih ka

(23) mintah balahih tatumbuh salang balantah basi………..imbang ba? karakamintah diday la

(24) lu mara sakungku kini lalu kuta hara hitu halah pantah kubuh mangku hagung

(25) haja kamituwah ninih kadarah sipa kanti bahutah bapantah

(26) hiya dibalang buwah hada mantah mangku hagung tilu……….

(27) rah sabatang kayu sajamba duwa jamba sahi

(28) basabpeh hidak basa

(29) nu hidak mana pantah mumbung bala

(30) rih sa……lamanyah

(31) balaha…dili ha’a balahih tamah tutu t……mangku hagung haja

Tambahan Bab C (Mendapo Depati Tujuh)

Lain daripada pusaka yang tersebut di atas ini, ada lagi pusaka yang diperlihatkan orang kepada saya di Mendapo Depati Tujuh, tetapi tidak bertulisan, yaitu:

Kain salempuri: perkakas sirih, yaitu satu celak, dua piagam; cerano mas (daripada kayu); kotak berukir, tempat menyimpan perkakas sirih itu; keris cundai melelo alus; badik panikam benda penombak; tudung mas sego melelo senen; disimpan oleh Depati Kuning Koderat, dusun Kuto Tuo. Lihat gambar no. 9.

1- tanduk yang tidak bertulisan, disimpan oleh Depati Kuning Nyato Negaro, dusun Tebat Ijuk.

1- tanduk yang tidak bertulisan, disimpan oleh Depati Kuning Alam Negeri dll., dusun Beluwi.

1 gambar rumah pada kertas, disimpan oleh Depati Sekungkung putih, dusun Kuto Lanang, (lihat gambar No. 71)

1 talam tembaga, disimpan oleh Depati Sekungkung Gedang, dusun Kuto Lanang (lihat gambar No. 71)

1 keris, disimpan oleh Depati Sekungkung Jinang Putih, dusun Kuto Payang (lihat gambar No. 85)

1 lonceng (yaitu bagian gambang), disimpan oleh Datuk Dementi Depati Gayo, dusun Kuto Simpati

1 tempat kapur sirih dari kuningan, 1 mangkuk kuningan kecil, 1 mangkuk pasu kecil, kain hijau di dalam tabung buluh, disimpan oleh Depati Manggumi Medan Alam,dusun Sekungkung.

1 tombak, disimpan oleh Mangku Agung Muncak Alam, dusun Kubang Gedang.

Tiada ulasan:

Catat Ulasan